Rozwód jest definitywnym zakończeniem związku małżeńskiego. Jednak, aby formalnie do tego doszło, sąd musi orzec o rozwiązaniu małżeństwa. Oprócz oficjalnego stwierdzenia rozwodu, sąd w tzw. „wyroku rozwodowym” orzeka także o innych kluczowych kwestiach prawnych, które łączyły małżonków. O czym dokładnie sąd orzeka w trakcie rozwodu? Co zawiera wyrok rozwodowy?
Co dokładnie znajduje się w wyroku rozwodowym?
W wyroku rozwodowym sąd musi obligatoryjnie odnieść się do kilku kluczowych kwestii. Sąd obowiązkowo musi:
- stwierdzić rozwiązanie małżeństwa,
- orzec o winie za rozkład pożycia małżeńskiego oraz
- orzec o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi.
Do innych kwestii (jak np. ustalenia dotyczące sytuacji majątkowej) może odnieść się w zależności od woli małżonków.
Czy wyrok rozwodowy musi zawierać orzeczenie o winie?
Sąd w trakcie postępowania rozwodowego bada czy między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Poza utwierdzeniem, że małżonkowie nie posiadają już żadnej relacji, sąd zobowiązany jest, aby orzec o winie za rozkład pożycia. Ustala więc, z jakich przyczyn małżeństwo zakończyło się niepowodzeniem i kto się do tego głównie przyczynił. W treści wyroku, sąd może rozstrzygnąć o winie obojga lub wyłącznie jednego z małżonków. Tylko na zgodne żądanie małżonków może zaniechać orzekania o winie.
O tym, czym jest zupełny i trwały rozkład pożycia, przeczytasz w poprzednim artykule:
Czy w wyroku rozwodowym sąd orzeka o władzy rodzicielskiej?
Uregulowanie władzy rodzicielskiej to jeden z najważniejszych elementów wyroku rozwodowego. Sąd obligatoryjnie musi rozstrzygnąć tę kwestię w ramach postępowania rozwodowego.
W ramach niego, ustala się takie kwestie jak:
- kwestie władzy rodzicielskiej,
- kontakty z dzieckiem,
- alimenty.
Sąd podczas swoich ustaleń kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka. Przede wszystkim istotne jest to, aby dziecko w jak najmniejszym stopniu odczuło skutki rozwodu. Dlatego też w treści wyroku, sąd najczęściej pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom. Nie jest to jednak reguła. Jeśli sąd uzna, że dobro dziecka przemawia, za tym, aby władzę miał tylko jeden rodzic, wówczas sąd może rozstrzygnąć o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców. W niektórych sytuacjach, możliwe jest nawet zawieszenie, ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej obydwojga rodziców.
Rodzice po rozwodzie nie mieszkają wspólnie, dlatego sąd w wyroku sądowym rozstrzyga także, z którym małżonkiem będzie mieszkać dziecko.
Warto wiedzieć, że rodzice posiadają uprawnienie do zawarcia porozumienia rodzicielskiego. Jest to dokument, w którym rodzice wspólnie ustalają sposób wykonywania opieki na dziećmi, obowiązki alimentacyjne czy kontakty z dzieckiem. Jeśli rodzice chcą skorzystać z możliwości zawarcia takiego porozumienia między sobą, muszą złożyć odpowiedni wniosek do sądu. W przypadku braku złożenia porozumienia, sąd jest zobligowany rozstrzygnąć o wszystkich kluczowych kwestiach samodzielnie.
Porozumienie jest więc dobrym rozwiązaniem dla rodziców, którzy w zgodzie chcą wychować swoje dzieci i mieć decyzyjność w ustaleniu najważniejszych kwestii dotyczących opieki.
Jak wygląda ustalenie opieki nad dziećmi w wyroku rozwodowym?
Wyrok rozwodowy musi zawierać ustalenie kwestii opieki nad dziećmi.
Rodzice mogą sprawować opiekę nad dzieckiem wspólnie lub naprzemiennie. Piecza naprzemienna oznacza, że rodzice na zmianę sprawują opiekę nad dzieckiem przez ściśle określony czas. Piecza wspólna występuje natomiast wtedy, gdy sąd nie wyda ustali żadnych konkretnych ograniczeń i pozostawi rodzicom dowolność w zakresie opieki nad dziećmi. Wówczas obydwoje rodziców mają takie same prawa do wychowywania dziecka.
Czy sąd ustala kontakty z dzieckiem w wyroku rozwodowym?
Sąd zawsze w trakcie rozwodu bierze pod uwagę dobro dziecka. Nie chce on pozbawiać dziecka prawa do wychowania przez oboje rodziców. Celem Sądu jest umożliwienie jak najczęstszego kontaktu z dzieckiem każdemu z rodziców. Sposoby kontaktów z dzieckiem to przede wszystkim możliwość przebywania z nim (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość). Nie można jednak zapomnieć, że sąd wydając wyrok rozwodowy może także ograniczyć albo zakazać kontaktów danego rodzica z dzieckiem. Ma to miejsce między innymi, gdy dobro dziecka byłoby zagrożone.
Czy wyrok rozwodowy ustanawia obowiązek alimentacyjny?
Wysokość ponoszonych przez małżonków kosztów na utrzymanie i wychowanie dziecka, musi obligatoryjnie zostać rozstrzygnięte w treści wyroku. Obowiązek alimentacyjny jest jedną z najtrudniejszych kwestii do ustalenia. Wysokość alimentów musi odpowiadać przede wszystkim realnym potrzebom dziecka. Nie tylko tym podstawowym jak jedzenie czy ubrania, ale jeśli np. dziecko trenuje sport to również koszt uczestnictwa w zajęciach. Przy ustaleniu alimentów, Sąd bierze pod uwagę również możliwości zarobkowe opiekunów.
Czy sąd może orzec o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania?
Rozstrzygnięcie dotyczące wspólnego mieszkania zapada jedynie w przypadku, gdy w chwili wydania wyroku rozwodowego, małżonkowie faktycznie wspólnie korzystają z jednego mieszkania. Wówczas sąd może orzec o podziale wspólnego mieszkania lub przyznać mieszkanie jednemu z małżonków.
Sąd nie traktuje tego jako podział majątku, a jedynie jako ustalenie sytuacji mieszkaniowej małżonków. Przy podjęciu decyzji, sąd ma na uwadze dobro i potrzeby małoletnich dzieci. W przypadku przyznania mieszkania tylko jednemu z małżonków, drugi musi wyrazić na to zgodę, jeśli on z kolei nie otrzyma lokalu zamiennego lub pomieszczenia zastępczego.
Jak wygląda podział majątku w wyroku rozwodowym?
Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Doprowadza ona do tego, iż w następstwie rozwodu, niezbędne jest ustalenie sytuacji finansowej byłych małżonków. W praktyce małżonkowie najczęściej występują o podział majątku dopiero po zakończeniu postępowania rozwodowego.
W niektórych sytuacjach możliwy jest jednak podział majątku już w ramach wyroku rozwodowego. Aby do tego doszło muszą być spełnione następujące warunki:
- małżonkowie muszą złożyć odpowiedni wniosek o podział majątku w ramach postępowania,
- podział majątku w trakcie rozwodu nie może spowodować nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Najlepiej przy tym, aby małżonkowie byli zgodni co do sposobu podziału majątku.
Podział majątku w wyroku rozwodowym przyspiesza formalne zakończenie związku. W przypadku niepodzielenia majątku podczas postępowania rozwodowego lub przed jego wszczęciem, małżonkowie mogą dokonać tego dopiero w następnym, odrębnym postępowaniu sądowym, o ile nie zdecydują się na podział umowny.
Jakie są fakultatywne elementy wyroku rozwodowego?
Oprócz podziału majątku, w szczególnych przypadkach małżonek może żądać eksmisji drugiego małżonka ze wspólnego mieszkania. Do takiej sytuacji może dojść w przypadku rażąco nagannego zachowania małżonka, które uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Innym przykładem są alimenty na rzecz drugiego małżonka. Sąd może orzec ich przyznanie w przypadku, kiedy rozwód może spowodować znaczące pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego rozpadowi związku.
Podsumowanie
Wyrok rozwodowy rozstrzyga wszelkie kwestie prawne związane z ustaniem związku – orzeczenie o winie, władzę rodzicielską, obowiązki alimentacyjne czy sposób korzystania z wspólnego mieszkania.
Warto pamiętać, że każde postępowanie rozwodowe jest oceniane indywidualnie przez sąd, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb małoletnich dzieci. Małżonkowie powinni mieć świadomość kluczowych aspektów, które rozstrzyga się podczas postępowań rozwodowych. Dzięki temu, małżonkowie mogą odpowiednio się do nich przygotować i umożliwić ich przeprowadzenie w jak najbardziej dogodny sposób oraz jak najmniej szkodliwy wobec dzieci.